Το φαινόμενο του bullying ή στα ελληνικά του εκφοβισμού προφανώς και δεν είναι νέο. Η λέξη χρησιμοποιείται για να αναφερθεί σε οποιοδήποτε περιορισμό των ασθενέστερων ατόμων από ισχυρότερα.
Σύμφωνα με μία έρευνα του ΕΠΙΨΥ το 2018, ένας στους πέντε (19,1%) εφήβους έχει υποστεί bullying. Από την άλλη πλευρά, ένας στους επτά (14,2%) αναφέρει ότι έκανε bullying σε άλλους. Το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο για τα αγόρια (18,6%) έναντι των κοριτσιών (9,9%) και των 13 χρόνων και 15 χρόνων (16,1% και 16,9%, αντίστοιχα) έναντι των 11χρονων (9,4%). Ταυτόχρονα, αξίζει να αναφερθεί ότι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των ποσοστών του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (cyberbullying). Ένας στους 20 εφήβους (5,2%) έχει δεχτεί ηλεκτρονικό bullying ενώ το 3,3 % των εφήβων έχει κάνει cyberbullying.
Ποιές είναι οι μορφές του;
Ο εκφοβισμός μπορεί να παρουσιαστεί με την μορφή της σωματικής βίας, (όπως σπρώξιμο, κλώτσημα, χτύπημα, τσίμπημα) λεκτικής βίας, (σαρκαστικά σχόλια, διάδοση φημών, συνεχές κορόιδεμα), συναισθηματικής βίας, (αποκλεισμός από την παρέα, ρεζίλεμα, υποτιμητικά σχόλια), ρατσιστικής βίας, (ρατσιστικά σχόλια, χειρονομίες), σεξουαλικής βίας, (σωματικά αγγίγματα, υβριστικά σχόλια, ομοφυλοφιλικά υβριστικά σχόλια) και εκφοβισμού μέσω κυβερνοχώρου (Cyber bullying).
Πως μπορείτε να καταλάβετε ότι το παιδί σας έχει πέσει θύμα bullying;
Σύμφωνα με τους ειδικούς, το παιδί θα δείξει κάποια σημάδια, όπως μείωση στη σχολική επίδοση, αλλαγές στη διάθεση του, δηλαδή εφιάλτες ή αυπνία, κλαίει εύκολα, έχει αλλαγή στην εμφάνιση, έχει σημάδια όπως γρατζουνιές ή μώλωπες. Ακόμη, μπορεί να προσποιείται συχνά ασθένεια ή να αποφεύγει να κοιτάξει τους άλλους στα μάτια. Ενδέχεται να κουβαλάει μαζί του αιχμηρά αντικείμενα όπως μαχαίρια ή πιρούνια ή να ζητάει περισσότερα χρήματα. Επίσης μπορεί να αυτοτραυματίζεται ή να έχει αποκτήσει μία παρορμητική και επιθετική συμπεριφορά.
Πως να καταλάβετε ότι το παιδί σας ασκεί εκφοβισμό σε άλλους;
Όπως είπαμε ένα στα επτά παιδιά ασκεί εκφοβισμό σε άλλα. Πώς θα καταλάβετε λοιπόν ότι το δικό σας μπορεί να έχει υιοθετήσει μία τέτοια συμπεριφορά έναντι άλλων; Αρχικά, σύμφωνα με το paidiatros.com, θα διασκεδάζει νιώθοντας ότι έχει δύναμη και έλεγχο, ενώ μπορεί να είναι δημοφιλής στους άλλους. Ενδέχεται να θέλει να κερδίζει παντού και να ευχαριστιέται με τον φόβο και την δυσφορία των άλλων. Θεωρεί ότι ο φόβος και ο σεβασμός είναι συνώνυμα και ερμηνεύει τις πράξεις των άλλων ως εχθρικές. Ακόμη κατηγορεί τους άλλους για τα προβλήματα του και μπορεί να είναι πρόθυμος να κακοποιήσει κάποιον για να πάρει αυτό που θέλει.
Τι να κάνετε αν το παιδί σας έχει πέσει θύμα εκφοβισμού ;
Ή καλύτερα τι να μην του πείτε. Αρχικά, σύμφωνα με την psyxotherapeia.gr, δεν θα πρέπει να αγνοήσετε αυτή την εκφοβιστική συμπεριφορά ή να ρίξετε ευθύνες στο παιδί σας. Ακόμη, μην ασκήσετε κριτική στο παιδί για τον τρόπο που αντιμετωπίζει αυτή τη συμπεριφορά, ή μην το συμβουλεύσετε ώστε να επιτεθεί και εκείνο με την βία. Ενθαρρύνετε το παιδί σας να μιλήσει για όσα του συμβαίνουν και δείξτε κατανόηση.
Το επόμενο βήμα φυσικά θα είναι να επικοινωνήσετε με το σχολείο και να συνεργαστείτε στενά μαζί με τους δασκάλους προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα. Επίσης, συμβουλεύστε το παιδί σας να ασχοληθεί με εξωσχολικές δραστηριότητες, να συναναστρέφεται με άλλους και διδάξτε του να ζητά βοήθεια όταν κάτι το απασχολεί. Φυσικά, αν χρειάζεστε περισσότερη καθοδήγηση μπορείτε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Τι να κάνετε αν το παιδί σας ασκεί εκφοβισμό;
Φυσικά, θα πρέπει να μιλήσετε με το παιδί σας και να δείξετε ότι η συμπεριφορά αυτή δεν είναι σωστή. Ακόμη, μπορείτε να περάσετε χρόνο μαζί του για να μάθετε ποιοί είναι οι φίλοι του και τι κάνει μαζί τους. Ενθαρρύνετε το να ασχοληθεί με ένα άθλημα ή με την μουσική. Μιλήστε στο σχολείο και συνεργαστείτε μαζί του για να σταματήσει αυτή η συμπεριφορά.
Η κάθε περίπτωση είναι μοναδική. Για αυτό και καλό θα ήταν να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για την αντιμετώπιση της κάθε περίπτωσης και σημαντική θα είναι η συνεισφορά όλων των αρμόδιων και ενδιαφερόμενων παραγόντων όπως οικογένεια, σχολείο και λοιποί φορείς. Τα παραπάνω αφορούν κάποιες συμβουλές για τη διάγνωση και την αντιμετώπιση μιας κατάστασης που μπορεί να βιώνει το παιδί σας. Φυσικά, για περισσότερες συμβουλές μπορείτε πάντα να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
